برای شروع بحث انواع آلاینده های جامد آب و پساب باید اینطور شروع کنیم : انواع فاضلاب حاوی مقادیر مختلفی از انواع جامدات هستند و به صورت های مختلفی در آن وجود دارند. برخی از این دسته آینده جامد آب و پساب، پس از ورود به فاضلاب در آن حل شده و برخی دیگر به صورت نامحلول (معلق) باقی می مانند. به مجموع کل مواد جامد موجود در فاضلاب TS (کل جامدات) گفته می‌شود.
کل جامدات ( TS )
جامدات کل، اصطلاحاً به مواد باقی‌مانده از تبخیر حجم مشخصی از نمونه، که در یک ظرف و در دمای معین خشک شده باشد، اطلاق می گردد. جامدات کل شامل جامدات محلول و جامدات معلق هستند. شاخص TS (کل جامدات) یکی از پارامترهای اندازه گیری میزان آلودگی فیزیکی فاضلاب است و خود دارای زیر مجموعه هایی است که از جمله ی مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد :
TVS ( کل جامدات فرار)
TFS ( کل جامدات ثابت )
TSS ( کل جامدات معلق )
VSS ( جامدات معلق فرار )
FSS ( جامدات معلق ثابت )
TDS ( کل جامدات کلوئیدی و محلول )
VDS ( جامدات محلول فرار )
FDS (جامدات محلول ثابت)
بررسی و شناسایی این آلاینده های جامد در آب و پساب ، از جمله پارامترهای مهم در طراحی و بهره برداری تصفیه خانه های فاضلاب است.
جامدات نامحلول
آینده معلق در آب و پساب می تواند ذرات آلی، معدنی و یا مایعات امتزاج ناپذیر را شامل گردد. جامدات معلق آلی، مواد اکسیژن خواه هستند و جامدات معلق معدنی، به وسیله ی بعضی صنایع و یا در اثر فرسایش خاک حاصل می شوند. میزان دقیق مواد آلی، با انجام آزمایش هایی همچون اندازه گیری کل کربن آلی، تعیین BOD و COD به صورت دقیق تری مشخص می شود. جامدات معلق آلی ممکن است به صورت بیولوژیک مورد تجزیه قرار گیرند و در نهایت برخی مواد جانبی را به وجود آورند. جامدات معلقِ فعال از نظر بیولوژیک، ممکن است شامل ارگانیسم های بیماری زایی نظیر آن هایی که تولیدکننده ی سم در زنجیره ها ی جلبک هستند، باشند.
جامدات محلول
هدايت الكتريكي آب، عاملی برای نشان دادن ميزان املاحِ هادي موجود در آب است. عبارت TDS به کلیه جامدات محلول در آب اطلاق می‌شود. TDS اکثراً به مواد معدنی، برخی مواد آلی و همچنین اجزای محلولی همچون فلزات آهن و منگنز اطلاق می‌شود. مواد معدنی عموماً به صورت طبیعی یافت شده و شامل یون‌هایی با بار مثبت (همچون سدیم و کلسيم) هستند که با یون‌های منفی (همچون کربنات، سولفات و کلراید) ترکیب می‌شوند.
سولفات
سولفات یک آنیون عمده ی تولید کننده TDS در آب های زیرزمینی است که در بسیاری از استان های جنوبی ایران نیز با غلظت هایی با مقادیر بسیار بالاتر از حداکثرِ مطلوب، دیده می‌شود. گوگرد دارای حالت‌های اکسیداسیون متفاوتی است، اما فقط سه حالت اکسیداسیون ۲ (سولفید)، صفر (گوگرد محلی) و ۶ (سولفات) به طور ثابت در طبیعت مشاهده می‌شود. حلالیت سولفات به طور عمده در حدود ۲/۳ گرم در لیتر CaSO4 کنترل می‌گردد. این حلالیت عموماً معادل ۵۰۰ میلی‌گرم در لیتر کلسیم و ۱۸۰۰ میلی‌گرم در لیتر سولفات است.
نیترات
نیترات در هوا، خاک، آب و مواد غذایی، به ویژه گیاهان وجود دارد و به طور طبیعی در بدن انسان نیز یافت می‌شود. این ترکیب، به خودی خود سمی نیست، اما متابولیت‌های آن ممکن است روی سلامتی انسان تأثیر منفی داشته باشند. نیترات هم در آب های سطحی و هم در آب های زیرزمینی می تواند وجود داشته باشد.
به منظور بررسی ضریب افزایش غلظت ترکیبات حاوی نیتروژن در آب (نیتریت، نیترات، آمونیاک) بایستی آزمایش هایی به صورت مستمر انجام شده و اگر کود یا فضولات حیوانی در اطراف منابع آب پراکنده شده است، باید هرچه سریع تر نسبت به جمع آوری و دفع آن ها اقدام شده و آب چاه (منبع آب) مورد بررسی قرار گیرد.